Ψάχνοντας μια βιβλιοθήκη εδώ και εκεί και ρωτώντας μια κοπέλα που εξυπηρετεί σε μεγάλο πολυκατάστημα, μου υπέδειξε να απευθυνθώ σε έναν από τους κ. Με την Πορτοκαλί Μπλούζα. Δεν το σκέφτηκα πολύ μετά, γιατί το σκέφτομαι, ίσως χρόνια. Ο κ. Με την Πορτοκαλί Μπλούζα, θα μπορούσε να είναι ο καθένας. Αλλά ειδικά μέσα στο πολυκατάστημα, ο προσδιορισμός αυτός είναι η ουσία της ταυτοποίησης ενός μεταβλητού συντελεστή, της εργασίας, όπως ακριβώς την αντιμετωπίζει το αντικειμενικό σύστημα προσδιορισμού κατηγοριοποίησης των πόρων σε μια ορθολογική οικονομία…
Κι, όμως, όσο ακουγόντουσαν τα ολοκληρώματα του Λάϊμπνιτς στο μέσο κάτοικο της Λειψίας ως εξωγήινες αναπαραστάσεις ενός ιδιοφυούς μυαλού, τόσο ακούγεται και σε μας η χωροθέτηση και κατηγοριοποίηση του επιχειρηματικού κόσμου με βάση τα υποτιθέμενα αντικειμενικά κριτήρια, ως χώρος αληθούς έκφρασης των πιο λεπτών πτυχών μιας ανθρώπινης προσωπικότητας. Κριτήρια που δεν υπάρχουν μόνο στον επιχειρηματικό κόσμο, αλλά πολλές φορές βρίσκονται σε μια συνεχή διαβούλευση και με τον πολιτικό και κοινωνικό χώρο. Κι αυτός ο αντικειμενικός κόσμος, προϋποθέτει τα κριτήρια να είναι επί την βάσει τους όσο πιο «επιστημονικά» ή τουλάχιστον να φαίνονται έτσι, ώστε όσο απλώνονται οι έννοιες αυτές στο κοινό αυτί, να θεωρούνται το κατά δύναμιν εύληπτες, γρήγορες στην εκμάθηση και ορθές, άρα «αντικειμενικές» και «δίκαιες». Ενώσω, λοιπόν, ο κόσμος της επιστήμης, οριοθετεί στα χθεσινά σύνορα του τα σημερινά όρια, η καθημερινότητα προσπαθεί να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα, αντικειμενικοποιώντας την πραγματικότητα, στην προσπάθεια της να αποδειχτεί το δέον τρέχουσα και συμπεριληπτική.
Ενώ, λοιπόν, γράφω αυτές τις γραμμές για το κόσμο του διαδικτύου, δεν είμαι εγώ, όπως με ξέρω ή με γνωρίζουν οι φίλοι μου, αλλά ένας ip σε μια γωνιά του πλανήτη. Όταν επισκέπτομαι ένα νοσοκομείο, είμαι ένα χαρτάκι ακόμα στην ουρά, ενώ στην εφορία «έχω πρόσωπο» αναλόγως με το πόσα χρωστάω. Το πως καταλήξαμε, στην ουρά, είναι γνωστό. Αυτό που με απασχολούσε, όμως, στην βόλτα μου, δεν ήταν η διαδικασία του πως η ανάγκη γίνεται ιστορία, αλλά πως αυτή η επιτακτική αντικειμενικοποίηση της καθημερινής ζωής, διαμορφώνει τις σημερινές κοινωνίες και τους ανθρώπους μέσα σε αυτές.
Η σύγκρουση μεταξύ του αντικειμενικού κόσμου με αυτό που προσδιορίζεται ως υποκειμενικός , έχει προεκτάσεις που αγγίζουν τον καθένα μας ως κοινωνικά και πολιτικά όντα. Αν προσπαθούσαμε να βάλουμε τα κριτήρια πάνω στα οποία συγκρούονται οι δύο παράλληλοι κόσμοι, θα λέγαμε, ότι ο υποκειμενικός και οι κοινωνίες που αφορά και σχηματίζει, στις μέρες μας τουλάχιστον, αιτούνται μια αντιμετώπιση με βάση τα χαρακτηριστικά τους όπως το φύλο, η ηλικία και η καταγωγή, με όποιες πολιτισμικές αναφορές εξειδικεύουν την περίπτωση (εθνοτικές, θρησκευτικές και άλλα πολιτιστικά χαρακτηριστικά), την ίδια στιγμή που ο αντικειμενικός κόσμος, που μιμείται το επιστητό, βλέπει απλώς χρώματα, σχήματα και αριθμούς, υιοθετώντας παράλληλα τους συμβολισμούς και τις κοινές παραστάσεις της φέρουσας κοινής γνώμης ώστε μπορέσει να εγκολπώσει σε νέες βάσεις, το κοινό που το αφορά. Ο κ. Με την Πορτοκαλί Μπλούζα, πέρα από ότι έχει να ανταγωνιστεί σε αποδοτικότητα και παραγωγικότητα κάποιον ζητούμενο μέσο όρο, που πιθανόν να σχηματίστηκε στην Ινδία και έχει προσδιοριστεί ορθολογικά και αντικειμενικά, είναι ταυτόχρονα gamer, 35 χρονών και κατάγεται από κάποιο χωριό της Ευρυτανίας. Την ώρα που του μιλάω σκέφτεται, ίσως, αμυδρά την λίστα με τα ψώνια από το σούπερ μάρκετ που πρέπει να αγοράσει πριν κλείσει, γιατί την Κυριακή δεν θέλει να φάει πάλι απ’ έξω, όπως κάνει, συνήθως, όλη την βδομάδα. Έχει απόψεις, σχεδόν, για όλα τα θέματα με τα οποία πυροβολούν αλύπητα την αρχική του σελίδα στο FCB οι καθ’ ύλην αρμόδιοι, μπορεί και να μαλώσει ίσως κάποιες φορές υπερασπιζόμενος μια θεωρία για το ένα ή το άλλο, αλλά η μεγάλη του αγάπη που δεν μπαίνει σε συζήτηση ή διαπραγμάτευση με τον καθένα είναι ο ΠΑΟΚ. Τις γιορτές που πηγαίνει στο χωριό φιλάει την εικόνα μιας Παναγιάς που έχει ξεχάσει το προσωνύμιο της, αλλά δεν υπάρχει λόγος να τον συζητάνε για τέτοια θέματα οι συγχωριανοί του, και στο τραπέζι, βαριέται όταν ακούει τους διαλόγους και τους τσακωμούς για τα κόμματα μεταξύ των συγγενών, τα οποία θεωρεί παρωχημένα ή αδιάφορα. Το βράδυ, που τα σκέφτεται αυτά για δυο στιγμές ή για δυο ώρες, κοιμάται ευθύς αμέσως, χωρίς συμπέρασμα και χωρίς να πιστεύει πως υπάρχει κάποιος λόγος για να βγάλει ένα…
Η πάλη αυτή μεταξύ αυτών των κόσμων, είναι διαρκής. Στην Αμερική του Τραμπ, έγινε κατανοητό, πως εν τέλει δεν ψηφίστηκε υποσχόμενος δικαιοσύνη αλλά μια νέα ισορροπία μεταξύ των αντικρουόμενων δυνάμεων, στην οποία μάλιστα διάλεξε εμφανώς την πιο ακραία πλευρά, στάση που σχολιάστηκε ως έντονα ανησυχητική για την σύγχρονη Δημοκρατία και όποιον πιστεύει σε αυτήν. Είναι γνωστό, άλλωστε, πως οι πολιτικοί στο σύγχρονο κόσμο, δεν ψηφίζονται γιατί προσφέρουν αλήθεια και δικαιοσύνη, αλλά νέες ισορροπίες που θα ευνοήσουν τους φίλους τους και θα παραμερίσουν του εχθρούς τους. Γνωστά αυτά και από την δική μας ελληνική πραγματικότητα…
Συνεχίζοντας την βόλτα και σταματώντας σε ένα μαγαζί για να πάρω το γεύμα μου, συνειδητοποίησα πως στο σύγχρονο κόσμο, το πλέον κοινώς ποθούμενο είναι μια ταυτότητα, μια προσωπική σχέση με κάθε τι, πέρα από την αντικειμενική οριοθέτηση σε ένα κόσμο ξένο προς εμάς. Η χυδαιότητα, λοιπόν, όσων υπόσχονται εξατομικευμένες υπηρεσίες είτε κρατικές είτε επιχειρηματικές, εναπόκειται ακριβώς σε αυτό. Πως είναι, δηλαδή, φύσει αδύνατο μια αντικειμενική παραγωγική μονάδα, να μπορέσει να παράγει ποτέ εξατομικευμένες υπηρεσίες, αφού αυτό θα καταργούσε και την ουσία της. Το πολύ να δημιουργήσει καινούριες προτάσεις και υπηρεσίες που ικανοποιούν και νέες καταναλωτικές ή πολιτικές μονάδες, που δεν θα αργήσουν να παράγουν μια νέα καταναλωτική ή πολιτική ομάδα που δεν θα εκπροσωπείται πουθενά και από κανέναν, και τίποτα ουσιαστικό δε θα μπορεί να την συνδέσει, αφού οι αναφορές στον υποκειμενισμό του καθένα είναι απλώς προσωπικές. Ο κ. Με την Πορτοκαλί Μπλούζα, θα συμφωνεί, μάλλον με το Μαρκέζ σε αυτό. Πως όλοι έχουμε, ένα κόσμο μαγικό μέσα μας, που μας διαφοροποιεί από τον διπλανό μας. Και ο κόσμος αυτός, υπερθεματίζω εγώ, είναι, ίσως, η προσωπική μας «μοίρα».
Αιωρούμενοι άνθρωποι στο κενό έπεφταν έξω από το εστιατόριο που με εξυπηρετούσε. Οι γιαγιάδες χαμένες στα social media και τα παιδιά να τρώνε απαρατήρητα ότι θέλουν. Εγώ να προσπαθώ να βγάλω κάποιο συμπέρασμα και να καταλήγω πάντα, πως οι προσωπικές αξιολογικές κρίσεις μπορεί να είναι αποτέλεσμα μιας αμέριμνης βόλτας στην πόλη και κανένας δεν μπορεί να μιλάει για αυτά τα πράγματα χωρίς να έχει συνείδηση του χώρου και της κοινωνίας που αναφέρεται αν δεν έχει από τα πριν κριθεί ως ex cathedra κοινωνιολόγος. Προφανώς, θα υπάρχουν και άλλα που μου διαφεύγουν…
Καταλαβαίνω μόνο, πως ο αντικειμενικός κόσμος, υπόσχεται απλώς ισορροπία, η οποία δεν γίνεται αντιληπτή από έναν άνθρωπο σαν και μένα, παρά ως μια καινούργια σχέση, με νέους όρους και νέους παίκτες, δηλαδή αυτό που περιγράφουν οι πιο σοφοί από εμένα, ως κοινωνική διεργασία. Στον κοινωνικό χώρο άλλωστε βρίσκομαι εκείνη την στιγμή… Πως να εμπιστεύομαι έτσι, τους πολιτικούς, τους διαμορφωτές της κοινής γνώμης, τις δημοσκοπήσεις, τον Τύπο και όλο τον συρφετό ξένο και ντόπιο που δεν εμπνέεται από ένα πανανθρώπινο όραμα, αλλά σέρνεται πίσω από μια ισορροπία που βγάζει νικήτρια ή ηττημένη, κερδοφόρα ή απλώς επιζήμια την μια ή την άλλη πλευρά σε κάθε ζήτημα που μας αφορά ή τουλάχιστον υποκρινόμαστε πως μας αφορά;
Αλλά κι ο κόσμος της επιστήμης δεν προοιωνίζει δικαιοσύνη, τουλάχιστον όπως την καταλαβαίνουμε εμείς. Μόνο αλήθεια. Δηλαδή ανατροπή και ελευθερία, μετέπειτα ευθύνη. Στην τέχνη θέλω να στραφώ, αλλά είμαι άχαρος και το κορμί μου συσπάται ανώφελα σε κάθε συγκίνηση. Λέω, τότε, πως μια ταυτότητα θα με σώσει και είμαι ότι κάνω ή καλύτερα όσα μπορώ να κάνω. Μου λείπουν, έτσι, οι αναφορές σε μεγάλα βιβλία, οι υψηλοί στόχοι που με οδηγούν στην αναγνώριση των αιώνων, με αποτέλεσμα να μην μπορώ να γίνω γραφική φιγούρα σε τηλεοπτικά πάνελ ή viral στο διαδίκτυο. Ο κόσμος που μεγάλωσα, δεν είχε κινητά και social, κι έτσι νιώθω όσο πάει ο καιρός πιότερο παρωχημένος και σε ανισορροπία με τον σύγχρονο κόσμο. Το τραγικό είναι πως όλα όσα γράφω, είναι μια δυστοπία του μέλλοντος, που ψάχνει τις ρίζες της στο παρελθόν, κι αυτό γιατί μάλλον, αδυνατώ να καταλάβω κάποιο τελικό σχέδιο, που προφανώς δεν υπάρχει. Δεν πιστεύω στις συνωμοσίες, πολύς χρόνος και λεφτά για αμφίβολα αποτελέσματα, αλλά διατηρώ μέσα μου την ψυχραιμία πως ο καιρός είναι για όλους ίδιος, αντικειμενικός σαν Θεός, ακόμα και γι’ αυτούς που εργάζονται στο σκοτάδι και είθισται να πιστεύουν πως με δολιότητα αν κερδίσουν τον πλανήτη, θα κερδίσουν και την καλή φήμη του κόσμου. Ή απλώς δεν τους αφορά ούτε αυτό. Μπορεί να είναι και πλάσματα της φαντασίας μου, εν τέλει. Ιχνογραφώντας, περιοδικά, λοιπόν, μια ταυτότητα, καταλήγω πως οι συγκρούσεις στην κοινωνία αφορούν το παρόν μου και το παρόν μας. Δεν μιλούν για τις απαρχές τους, δεν είναι σίγουρες για το μέλλον, γιατί ακόμα και όταν το σχεδιάζουν, αυτό αρνείται να μπλεχτεί στα σχέδια τους. Και τότε ανακαλύπτω, πως έχω και αισιοδοξία μέσα μου…
Γυρνώντας στο σπίτι, ο δρόμος είναι πάντα ανισόπεδος και λερωμένος. Κοινές παραστάσεις των κοινών θνητών. Λέω πως θα γράψω το ένα ή το άλλο, αλλά πάντα καταλήγω να γράφω την στιγμή. Στο μέλλον, λένε πως κι οι βόλτες θα είναι είτε αδύνατες είτε περιορισμένες. Άνθρωποι θα εργάζονται και θα καταναλώνουν αποκλειστικά εντός της οικίας τους. Τι μένει, λοιπόν, από τις συγκρούσεις στο παρόν και τι ρίπτεται στον χρονοντούλαπο της ιστορίας; Πόσο δύσκολο ή εύκολο είναι να κάνεις σχέδια για το μέλλον, όταν δεν το διαμορφώνεις ή δεν το συνδιαμορφώνεις με άλλους; Νομίζω, λέω, τότε, πως κι ο καθένας, μόνος όπως είναι με τις σκέψεις του, έτσι κι οι σκέψεις τον οδηγούν να γράφει εδώ και κει, κι ίσως μέρα να γίνουν και βιβλίο. Αναπνέω…
Το βιβλίο "Δε θα γίνει επανάσταση στο μικρό χωριό απόψε" καθώς και το βιβλίο "Περί εξεγέρσεων και άλλων δαιμονίων" του Βασίλη Στόικου, μπορείτε να τα προμηθευτείτε στο ηλεκτρονικό κατάστημα της Agrafina στην ηλεκτρονική διεύθυνση:
Kommentare